Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Wilejce

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
w Wilejce
Касцёл Узвіжання Святога Крыжа у Вілейцы
	nr rej. 612Г000105
	kościół parafialny
	; Widok kościoła
Państwo	Białoruś
Miejscowość	Wilejka
Wyznanie	katolickie
Kościół	Kościół łaciński
Parafia	Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Wilejce
Wezwanie	Podwyższenia Krzyża Świętego
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1906
Data zakończenia budowy	1913
Data poświęcenia	1931
Data zamknięcia	1939
Data odbudowy	1922–1928
Data reaktywacji	1990
Dane świątyni
Styl	neogotyk, elementy w stylu neoromańskim
Architekt	August Klein
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież; • wysokość wież	; 1; 50 m
Liczba naw	3
	Położenie na mapie Białorusi Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego; w Wilejce
	Położenie na mapie obwodu mińskiego Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego; w Wilejce
	54°29′20″N 26°54′55″E/54,488889 26,915278
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Wilejce – kościół parafialny w Wilejce na Białorusi.

Historia

Budowę kościoła rozpoczęto w 1906 r. po wydaniu przez cara Mikołaja II Manifestu październikowego o wolności wyznania. Kościół zaprojektował architekt August Klein, autor projektu kościoła w Ilii. 20 lipca 1907 r. wmurowano kamień węgielny^[1]. Wśród ofiarodawców był Aleksander Lubański z Lubania. W 1909 r. przewodniczącym komitetu budowy kościoła był ks. Jan Jankiewicz, a kierownikiem budowy został inż. Filipowicz-Dubowski^[1].

Budowę zakończono w 1913 r. Budynek ucierpiał od ostrzału artylerii w czasie I wojny światowej, lecz został wyremontowany w latach 1922-1928. W 1931 r. świątynię konsekrował arcybiskup wileński Romuald Jałbrzykowski.

Po II wojnie światowej kościół został zamknięty i zamieniony w magazyn. W 1979 r. rozpoczęto restaurację pod kierunkiem architekt L. Pawłowej^[1]. W latach 80. XX w. świątyni nadano status pomnika architektury, a po odrestaurowaniu w 1988 r. umieszczono w niej salę wystawową im. Nikodema Siliwanowicza, malarza pochodzącego spod Mołodeczna.

W 1990 r. kościół został zwrócony wiernym^[2]. Podczas restauracji prezbiterium ozdobiono neogotyckim ołtarzem głównym, w którym umieszczono kopię obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej, przechowywaną podczas zamknięcia świątyni przez ks. Stanisława Żuka^[1]. W lewym skrzydle transeptu umiejscowiono nowy neobarokowy ołtarz Matki Bożej. Na 50-metrowej wieży kościelnej - dzwonnicy w 2005 r. umieszczono krzyż, a w 2006 r. zamontowano elektroniczne dzwony. Krzyż i dzwony poświęcił biskup Antoni Dziemianko^[1].

Architektura

Kościół zbudowano z żółtej cegły na podmurowaniu z kamiennych bloków. Stanowi pomnik architektury neogotyckiej z elementami neoromańskimi. Jest to trzynawowa bazylika z transeptem i wysoką wieżą z południowej strony babińca. Wnętrze ozdobiono arabeskowymi malowidłami.

Galeria
Projekt kościoła z 1905 roku
Wmurowanie kamienia węgielnego w 1907 roku, na zdjęciu widoczny Aleksander Jan Lubański
Kościół w dwudziestoleciu międzywojennym